Over Long COVID

Corona is een infectieziekte die ook COVID-19 wordt genoemd. Gelukkig herstellen de meeste mensen die corona krijgen. Maar er is ook een groeiende groep mensen die na drie maanden nog steeds klachten heeft. Zij hebben gemiddeld tussen de 10-15 klachten, waarvan de meest voorkomende klachten zijn: vermoeidheid, hoofdpijn, spierpijn, benauwdheid, druk op de borst, hartkloppingen, vergeetachtig, hersenmist, niet goed kunnen concentreren, slecht slapen, wazig zien, smaak- en reukverlies. In totaal zijn er ruim 200 symptomen beschreven. Deze langdurige coronaklachten noemen we Long COVID, post-COVID of het Post-COVID-syndroom.

Er is niet exact aan te geven hoeveel mensen post-COVID hebben. Dit heeft te maken met de hoeveelheid klachten en het ontbreken van registratie van deze patiënten. Uit onderzoek is inmiddels gebleken dat 1 op de 8 mensen die besmet zijn geraakt, langdurige klachten houden. Bij C-support hebben ruim 23.000 mensen zich gemeld met klachten die langer dan drie maanden aanhouden.

Er zijn inmiddels mogelijke risicofactoren gedefinieerd die een hogere kans geven op het ontwikkelen van post-COVID symptomen:

• Vrouwelijk geslacht
• Mensen met een auto-immuunziekte
• Mensen met doorgemaakte Pfeiffer
• Mensen met Q-koorts
• Mensen met ADHD
• Mensen met diabetes type 2
• Mensen met chronische netelroos
• Mensen met bindweefselaandoeningen zoals reuma
• Mensen met allergische rhinitis (chronisch ontstoken neusslijmvlies)
• Mensen met Spaanse of Latino-afkomst
• Te snel weer aan het werk gaan na een COVID-19 infectie kan ook een risicofactor zijn wegens onvoldoende herstel en balans.

Een derde van de mensen met post-COVID blijkt voorafgaand aan de infectie gezond te zijn en niet te lijden aan chronische aandoeningen.

* bron review in Nature (Engelstalig)

Figuur beschikbaar via: Davis, et al. (2023) Nat Rev Microbiol.

Veel is nog onbekend over post-COVID daarom doen veel wetenschappers onderzoek. Er zijn 5 theorieën beschreven die aangeven wat er in het lichaam aan de hand zou kunnen zijn bij post-COVID klachten. Deze worden steeds meer bewezen in verschillende (internationale) onderzoeken. Daarbij wordt ook steeds meer samenhang gevonden tussen verschillende postinfectieuze aandoeningen. Denk hierbij aan Q-koorts, ME/CVS, Lyme of een sepsis, allemaal ziektes met langdurige klachten na een infectie.

Vijf theorieën*

1. Voortdurende (‘persisterende’) infectie
   Er blijven lang of misschien wel blijvend restjes bacterie of virus aanwezig blijven in verschillende organen, waardoor het ziek zijn niet ophoudt.
2. Verstoord evenwicht in de darmen (‘dysbiose’)
   Eigen bacteriën vormen een belangrijk evenwicht in het lichaam. Een nieuwe parasiet, bacterie of virus (infectie) kan verstoring geven van het kwetsbare evenwicht tussen de diverse eigen darmbacterie soorten (kolonies) waardoor er een proces van ontsteking (inflammatie) wordt opgewekt. In sommige gevallen blijft die ontsteking actief in het darmweefsel.
3. Een hyperactief immuunsysteem (‘ontregeling’)
   Het afweersysteem is in de war en afweercellen in het lichaam worden verkeerd geprogrammeerd en kunnen de eigen lichaamscellen aanvallen (auto-immuniteit). Het lichaam blijft vechten tegen de vreemde indringer met of zonder het opnieuw activeren van onderliggende ziekten, waaronder eerder in het leven doorgemaakte (vaak onschuldige) infecties.
4. Bloedvaten
   De vaatwanden kunnen beschadigd raken door het virus waardoor een ontstekingsproces kan ontstaan in de kleine bloedvaten. Door die ontsteking kunnen die kleine haarvaatjes gaan verstoppen door ‘microstolsels’. Dat kan een slechte doorstroming in bloedvaten veroorzaken dat zorgt voor minder transport van voedingstoffen en zuurstof. Daardoor kan er schade aan zenuwen en spieren ontstaan.
5. Disfunctionele signaalverwerking in de hersenstam en/of nervus vagus
   De neurologische signaaldoorgave in het zenuwstelsel zorgt voor een balans in het dempen en activeren van organen en regelsystemen. Door de toxiciteit (directe schadelijkheid) van het virus op het zenuwweefsel wordt dit systeem in het lichaam behoorlijk ontregeld. Vaak komen dan in de loop van de tijd neurologische klachtenpatronen naar boven.

* bron review in Nature (Engelstalig)