PEM en POTS bij Long COVID: wat moet je weten als zorgverlener
Bij mensen met Long COVID komen de symptoomclusters PEM (post-exertionele malaise) en POTS (posturaal orthostatisch tachycardiesyndroom) veelvuldig voor. Hierover hebben artsen van het Platform voor Artsen met post-acute infectieuze aandoeningen Nederland (PAN) gezamenlijk met leden van het medisch team van C-Support een belangrijk artikel geschreven. Het artikel biedt een helder overzicht van de symptomen, oorzaken, diagnose en behandeling van deze aandoeningen.
Waarom is dit belangrijk?
In Nederland hebben ongeveer 450.000 mensen langdurige klachten na een coronabesmetting. Een groot deel van hen ervaart PEM en/of POTS. Deze klachten worden vaak niet herkend, waardoor patiënten onnodig lang zonder passende hulp blijven rondlopen.
Wat is PEM?
PEM betekent dat klachten zoals vermoeidheid, pijn en concentratieproblemen verergeren na cognitieve, emotionele of lichamelijke inspanning. Zelfs lichte activiteiten zoals douchen of aankleden kunnen al te veel zijn. Sensorische overbelasting (licht en geluid) kan ook PEM veroorzaken. PEM kan kort na inspanning ontstaan, maar treedt vaak op met enige vertraging, soms zelfs tot 72 uur. Dit bemoeilijkt herkenning door zowel patiënten als zorgverleners. Bij Doorgaans is er een periode van herstel in dagen tot weken, maar niet altijd tot het oude niveau. Daardoor bestaat het risico op geleidelijke achteruitgang bij herhaaldelijke overbelasting.
Wat is POTS?
POTS is een aandoening waarbij de hartslag abnormaal stijgt bij het opstaan of rechtop zitten waarbij de bloeddruk gelijk blijft. Dit kan leiden tot duizeligheid, hartkloppingen, benauwdheid en andere klachten. De klachten verergeren naarmate er langer een verticalere houding wordt aangenomen, kunnen beangstigend en fors invaliderend zijn en tot bedlegerigheid leiden.
Praktische handvatten voor zorgverleners
Het artikel geeft duidelijke adviezen voor:
- het herkennen van PEM en POTS;
- het stellen van de juiste diagnose, bijvoorbeeld met de NASA Lean Test;
- het begeleiden van patiënten, met aandacht voor leefstijl, pacing en medicatie;
- het voorkomen van schade bij patiënten met PEM.
PEM en POTS zijn ernstig invaliderende klachten die bij Long COVID vaak voorkomen. Vroege herkenning en goede begeleiding kunnen veel betekenen voor het dagelijks functioneren en de kwaliteit van leven van patiënten.
