Hanneke Moret-Versteeg kreeg in 2021 voor de eerste keer corona. Daar werd ze flink ziek van, met hoge koorts, totdat ze zo benauwd werd dat ze met de ambulance werd opgehaald en aan de zuurstof moest. Ze lag enkele dagen in het ziekenhuis en begon na verloop van tijd te werken aan haar herstel. “Dat ging met veel horten en stoten. In het begin was één minuut op de hometrainer al teveel.” Later bleek het een eerste teken van PEM, het verergeren van klachten na fysieke of mentale inspanning. Het tweede teken kwam al snel…
Als een dweil in bed
Toen ze voor controle in het ziekenhuis kwam, moest ze een inspanningstest doen om te kijken hoe het stond met haar conditie. “Dat hadden ze me achteraf nooit mogen vragen. Ik kon na afloop amper nog lopen of staan, was echt helemaal naar de gallemiezen. In de wachtruimte ging ik bijna van mijn stokje. Daar hebben ze me letterlijk en figuurlijk opgevangen en met dextrose en bouillon weer een beetje opgepept. Na twee uur bijkomen ben ik toen toch maar naar huis gereden, wat ook weer veel energie vroeg. Een enorme terugval was het resultaat; ik heb een week lang als een dweil in bed gelegen. Ze hadden echt niet door wat ze aanrichtten met die test. En ik zelf toen ook nog niet.”
De signalen
In deze fase zat Hanneke ook nog vol in haar re-integratietraject. Met kleine stapjes probeerde ze haar werk als leerkracht weer op te pakken. “Van even theedrinken met directie of collega’s, tot een half uurtje erbij zitten in de klas en zo steeds geleidelijk wat opbouwen. Ook toen ben ik achteraf heel vaak over mijn grenzen gegaan, juist omdat ik zo graag weer aan het werk wilde. Als ik teveel heb gedaan, merk ik dat meteen aan mijn energie, concentratie en geheugen en ben ik eerder geprikkeld. Bovendien slaap ik dan slecht. Dat draagt natuurlijk ook niet bij aan mijn herstel.”
Hulp en houvast
Intussen heeft Hanneke ook C-support weten te vinden. Daar vindt ze naar eigen zeggen niet alleen een luisterend oor, erkenning en begrip – wat haar goed deed – maar ook bruikbare informatie. “Ze wezen me erop dat ik recht had op herstelzorg, dachten mee in het revalidatietraject en gaven praktische tips. Ook heeft C-support me verteld wat PEM inhoudt en het principe van pacing uitgelegd. Zo weet ik nu waarom rustig, voorzichtig en geleidelijk voor mij zulke belangrijke trefwoorden zijn en dat ik vooral niet voortdurend mijn grenzen moet oprekken. Omdat dit juist averechts werkt.”
Blijvende terugval
Na de eerste infectie besluit ze zich te laten vaccineren, maar ook daarop volgt een terugval. In 2022 raakt ze desondanks voor een tweede keer besmet met Covid-19. “Deze keer belandde ik niet in het ziekenhuis, maar ook nu kreeg ik hoge koorts en weer een enorme opdonder. Sindsdien ben ik niet meer terug geweest op het niveau van voor de tweede besmetting. En het ziet er helaas niet naar uit dat dat nog gaat gebeuren.” Ook nu probeert Hanneke weer te re-integreren, maar de realiteit is dat ze meestal niet eens de energie heeft om de hond uit te laten, af te wassen of boodschappen te doen. “Gelukkig hebben we twee geweldige meiden die dat dan allemaal oppakken, maar dat wil je natuurlijk niet.”
Focus op wat nog wèl kan
Onlangs is Hanneke afgekeurd en officieel ontslagen. Dat doet nog steeds pijn. “Ik vond het heerlijk om met kleuters te werken en mis het nog elke dag. In het begin greep ik alles aan om te herstellen, van logopedie en fysiotherapie tot en met psychotherapie en acupunctuur. Hoewel ik een hele goede fysio had, die echt met begrip en beleid tewerk ging, ben ik ook daar nu mee gestopt. We zagen allebei dat het stagneerde. Ik probeer me nu te focussen op wat ik nog wèl kan. Ik hield enorm van fietsen en wandelen, maar heb pas besloten toch maar een scootmobiel aan te schaffen, zodat ik ook weer eens mee het bos in kan en we weer wat met het hele gezin kunnen doen.” Zelfs dat kost nog zoveel energie, dat Hanneke soms moet besluiten niet mee te gaan, omdat ze daarna nog moet koken.
Wikken en wegen
Het is kortom elke dag wikken en wegen wat wel en niet kan. Haar grenzen leert Hanneke steeds beter kennen en bewaken, al gaat ook dat met vallen en opstaan. “Soms ga ik bewust over mijn grenzen heen, zoals pas bij het afscheid van mijn overleden schoonmoeder. Omdat ik daar persé bij wilde zijn, calculeer ik dan in dat ik daar weer dagen of zelfs weken van moet herstellen. Toen hebben we een rolstoel geregeld, zodat ik minder hoefde te lopen. Mensen kwamen geschrokken naar me toe, omdat ze zich dan pas realiseren wat post-COVID met je kan doen. Je ziet het verder immers niet aan ons.”
Als een boemerang
“Ook als ik denk dat iets wèl gaat, krijg ik het vaak als een boemerang terug. Zo heb ik vorige week anderhalf uur achter de computer gezeten om onze belastingaangifte voor te bereiden. Daar heb ik weer flink voor moeten boeten; een week lang was ik helemaal stuk, mijn hele systeem is dan echt ontregeld en zwaar overprikkeld. Dan merk je dat je lijf echt kapot is en dat is iedere keer zeer confronterend.”
