Arbeidsongeschiktheid draagt bij aan bestaansonzekerheid
De Raad voor de Volksgezondheid en Samenleving (RVS) heeft in juni jongstleden een adviesrapport uitgebracht onder de titel (Maat)werk bij langdurige klachten na covid.
De RVS vraagt daarmee aandacht voor de problemen die mensen met onbegrepen klachten ondervinden met arbeidsmarktparticipatie en sociale zekerheid. Een zeer urgent rapport nu de eerste ontslagen, ruim twee jaar na de eerste coronagolf, zijn gevallen. De RVS wil inzicht in deze problemen en doet op grond daarvan aanbevelingen. Niet alleen voor de langdurige klachten na covid maar ook voor vergelijkbare aandoeningen als Q-koorts en Lyme. Met deze aanbevelingen wil RVS bijdragen aan de pandemische paraatheid van Nederland bij toekomstige uitbraken van een nieuwe (onbekende) infectieziekte.
Re-integratie bemoeilijkt
De RVS stelt dat re-integratie tijdens de pandemie met alle maatregelen als thuiswerken, ernstig is bemoeilijkt. Het UWV heeft begrip voor de werkgevers. Als zij daardoor hun re-integratieverplichtingen niet konden nakomen, worden ze niet getroffen door een loonsanctie (jaar doorbetaling salaris). Maar de medewerker mag desalniettemin gewoon worden ontslagen na het doorlopen van de ‘wachttijd’ (104 weken). De RVS stelt dat verlenging van de re-integratie tot 12 maanden mogelijk moet zijn en dat de overheid de kosten hiervan voor zijn rekening zou moeten nemen.
WIA
Langdurige klachten na covid zijn grotendeels onbegrepen klachten na een onbekende aandoening. Die klachten zijn moeilijk te objectiveren. De RVS meent dat dit een risico geeft op subjectieve beoordeling door verzekeringsartsen. Die wordt mede bepaald door de persoonlijke opvattingen van de verzekeringsarts over de betreffende aandoening. Het gevolg hiervan is dat mensen in vergelijkbare situaties niet op dezelfde wijze beoordeeld worden. Dit fenomeen bestaat ook bij andere aandoeningen zoals ME/CVS en langdurige klachten na Q-koorts. De RVS pleit voor het inrichten van tijdelijke, gespecialiseerde teams bij het UWV voor dergelijke onbegrepen, nieuwe aandoeningen. Deze teams verzamelen kennis en delen die vervolgens met collega’s. De grote groep mensen met langdurige klachten na covid vormt een uitgelezen mogelijkheid om deze kwaliteitsslag te maken, ook met het oog op de toekomst. Het is immers niet de eerste en zal vast niet de laatste aandoening zijn met moeilijk te objectiveren klachten, meent de RVS.
Onafhankelijke geschillencommissie
Als de werknemer het niet eens is met de conclusies voor de WIA, kan hij of zij een verzoek tot heroverweging indienen bij het UWV. Dit verzoek wordt vervolgens beoordeeld door een speciale afdeling ‘bezwaar en beroep’ van opnieuw het UWV. De volgende stap is een gang naar de rechtbank en uiteindelijk de Centrale Raad van Beroep. Dit werpt volgens de RVS een grote drempel op, onder andere in de vorm van hoge kosten. Rechtszaken dragen daarnaast zeker niet bij aan het herstel. Bovendien blijkt de kans op succes voor de werknemer erg klein te zijn. De RVS pleit daarom voor een onafhankelijke geschillencommissie. Een dergelijke onafhankelijke geschillencommissie kan mogelijk ook toegankelijk zijn voor ZZP’ers met een arbeidsongeschiktheidsverzekering.
Speciale aandacht
Speciale aandacht vraagt de RVS voor ZZP’ers en zorgmedewerkers. De laatste groep heeft vaak noodgedwongen en onbeschermd in de frontlinie van de pandemie hun werk gedaan en valt nu langdurig uit en wordt ontslagen, met alle financiële en maatschappelijke gevolgen van dien. Ruimhartigheid is hier geboden, meent de RVS.
Verschillende adviesraden stelden al dat de arbeidsmarkt niet toekomstbestendig is en leidt tot ‘flexibilisering’. De Commissie Regulering van Werk adviseerde onder andere een verplichte arbeidsongeschiktheidsverzekering voor alle werkenden en het aantrekkelijker maken van duurzame arbeidsrelaties. De groep zzp’ers en flexwerkers met langdurige klachten na covid, vormt volgens de RVS een illustratie van de noodzaak tot hervorming van de arbeidsmarkt.
Investering in de toekomst
RVS is van mening dat de geadviseerde maatregelen gezien moeten worden als investering in de toekomst. Eenmaal uitgestroomd uit de arbeidsmarkt zal het veel meer geld en energie kosten om mensen weer terug te krijgen op de arbeidsmarkt. Nu mensen met (chronische) klachten ruimhartig behouden voor (passend) werk, levert uiteindelijk meer op. En draagt daardoor bij aan de kwaliteit van leven van veel mensen met een chronische, nog veelal onbekende, aandoening.
Lees het complete rapport, dat tot stand kwam in samenspraak met veel partijen, waaronder C-support.
