Rapport onderzoek Erasmus MC en C-support
Dat de post-COVID-zorg in Nederland nog niet optimaal is, bleek deels al uit eerder onderzoek van het Erasmus MC in samenwerking met C-Support onder patiënten. Nu is het perspectief van de zorgprofessionals zelf onderzocht. 169 professionals die (in)direct betrokken zijn bij deze zorg, hebben deelgenomen aan een zogenoemde Delphi-studie; middels vragenlijsten en reflecties met deskundigen, zijn de meningen opgehaald over verschillende aspecten van de zorg. Knelpunten zoals het ontbreken van bewezen behandelingen, erkenning en begrip, kennis en multidisciplinaire samenwerking kwamen duidelijk naar voren. 1/3 van de deelnemers heeft onvoldoende mogelijkheden om goede behandeling te bieden en 1/4 beoordeelt de post-COVID-zorg in het algemeen als ‘slecht’. De samenwerking tussen zorgprofessionals krijgt een 5,5. Overeenstemming over de belangrijkste op te lossen knelpunten is veelal niet bereikt. Dit laat zien hoe complex de inhoud en organisatie van de post-COVID-zorg is. Er is nog veel ruimte voor verbetering, de recent geopende expertisecentra zullen hier aan gaan bijdragen.
Belangrijke knelpunten in de zorg zijn volgens de deelnemers het ontbreken van begrip voor en erkenning van patiënten en het niet beschikbaar zijn van medicijnen en evidence-based behandelingen. Met name dit laatste zien de betrokken (zorg)professionals niet op korte termijn veranderen. Wetenschappelijk onderzoek en multidisciplinaire samenwerking zijn belangrijke voorwaarden om genoemde knelpunten op te lossen. Op het moment dat de vragenlijsten werden afgenomen (oktober 2023 en mei 2024), waren de expertisecentra nog niet geopend en was de opzet hiervan nog onbekend. De verwachtingen onder de deelnemers zijn hooggespannen en men ziet deze centra als oplossing voor veel van de knelpunten. De toekomst moet uitwijzen of dit ook het geval zal zijn.
Taakverdeling en kennis
De huisarts krijgt een belangrijke rol toegedicht. Als diagnosesteller, hoofdbehandelaar en casemanager. De deelnemende huisartsen zien hun rol zelf echter kleiner. Het vergaren van kennis door onderzoek en het delen van zowel nieuwe als bestaande kennis wordt als belangrijk gezien voor verdere verbeteringen van de post-COVID-zorg. De behoefte aan meer kennis en daarmee handelingenperspectief is groot. Richtlijnontwikkeling gaat erg langzaam, maar richtlijnen en handreikingen worden door de deelnemers van dit onderzoek wel gezien als een belangrijke manier van kennisoverdracht.
Samenwerking en financiën
De onderlinge samenwerking tussen zorgprofessionals in de post-COVID-zorg krijgt van de deelnemers aan dit onderzoek net een voldoende (5,5). Knelpunten hierbij zijn hoge werkdruk, capaciteit- en tijdgebrek, ontbreken van multidisciplinaire samenwerking en ontbreken van vergoeding voor overleg. De knelpunten zijn volgens de deelnemers moeilijk op te lossen. Een belangrijke financiële barrière is het gebrek aan financiering voor zorgverleners en het gebrek aan beleid, tarieven en gecontracteerde zorg van zorgverzekeraars.
Annemieke de Groot, bestuurder C-support:
“Ondanks eerdere lessen uit de Q-koortszorg is er onvoldoende vooruitgang geboekt in de herkenning en erkenning en de organisatie van zorg voor complexe postinfectieuze aandoeningen (PAIS). Dit benadrukt de noodzaak om na te denken over wat nodig is bij nieuwe uitbraken van zoönosen en/of infectieziekten en te leren van het verleden.”
C-support: optimaliseren post-COVID-zorg
Op basis van de uitkomsten van dit onderzoek pleit C-support ervoor dat betrokken partijen hun verantwoordelijkheid nemen in de ontwikkeling en verbetering van de post-COVID-zorg. In de zorg moeten samenwerking, multidisciplinaire werkwijzen, coördinatie van zorg, het opdoen van kennis en een brede blik op alle leefgebieden centraal staan. Bovendien is het wenselijk dat de zorg dicht bij de patiënt wordt georganiseerd. Dat vraagt om een sterke eerste en tweedelijnszorg. Erkenning vormt de basis voor goede zorg en kennis is een onmisbaar instrument om deze zorg te verbeteren. Zorgprofessionals moeten over de juiste informatie en middelen beschikken om post-COVID-patiënten effectief te kunnen helpen. Investeren in scholing, onderzoek en bewustwording is volgens C-support essentieel.
Hieronder vindt u de link naar het rapport, de bijlage, de begeleidende brief en de link naar de makkelijk leesbare samenvatting die voor professionals en andere geïnteresseerden is gemaakt.
Samenvatting van de rapportage
