We krijgen regelmatig vragen over het offlabel* gebruik van SSRI’s (een groep medicijnen met effect op de stemming) bij post-COVID klachten. Wij adviseren niet of een arts het middel voor zou moeten schrijven of niet. We delen hier alleen de beschikbare informatie over het gebruik van SSRI’s bij post-COVID.
Selectieve serotonineheropnameremmers (SSRI’s), zijn medicijnen die zijn ontwikkeld als middel om stemmingsklachten zoals depressie en angst te behandelen. Bij patiënten met post-COVID zouden SSRI’s overwogen kunnen worden bij klachten zoals vermoeidheid, hersenmist, geheugenstoornissen, concentratiestoornissen, verhoogde gevoeligheid voor prikkels en ernstige vermoeidheid en/of post-exertionele malaise (PEM) .
Er zijn verschillende SSRI’s, bijvoorbeeld: citalopram, escitalopram, venlafaxine duloxetine, fluoxetine, en fluvoxamine. SSRI’s hebben invloed op het afweersysteem en hebben een ontstekingsremmende werking. Verder zijn er aanwijzingen dat SSRI’s dempend werken als er sprake is van neuro-inflammatie in de hersenen, wat voor kan komen bij post-COVID. Gebruik van een SSRI zou daarom kunnen helpen bij veel voorkomende post-COVID-klachten als concentratieproblemen, geheugenstoornissen, vermoeidheid en een sombere stemming.
Op deze website heeft psychiater Carla Rus meer informatie gepubliceerd over het gebruik van SSRI’s bij post-COVID [1].
Wat is er bekend over het effect op post-COVID-syndroom?
Bij post-COVID kan er sprake zijn van verstoringen van de productie van de stoffen serotonine- en kynurenine. Mogelijk speelt deze verstoring een belangrijke rol bij het ontstaan van post-COVID klachten. Verder onderzoek hiernaar kan mogelijk in de toekomst waardevolle inzichten bieden in de ontstaanswijze van post-COVID en mogelijke behandelingen [2].
In november 2023 heeft Carla Rus haar eerste bevindingen beschreven van een groep post-COVID patiënten die SSRI’s gebruikten [3]. Zij geeft aan dat ruim 60% van de patiënten verbetering bemerkte. Dit zijn veelbelovende resultaten, maar het onderzoek is niet vergeleken met een placebogroep en de resultaten zijn gebaseerd op vragenlijsten, waarbij de patiënt zelf aangeeft wat het effect is (geweest) van het gebruik van SSRI op de klachten. Het is daarom niet zonder meer mogelijk om deze informatie te vertalen naar ‘de gemiddelde post-COVID patiënt’.
Het effect van SSRI’s op klachten bij post-COVID moet daarom nog verder onderzocht worden.
Gebruik van SSRI’s
Zoals alle medicijnen hebben SSRI’s bijwerkingen. Deze kunnen tijdelijk zijn en weer afnemen als het lichaam wat meer aan het middel gewend is. Daarom is het belangrijk om het middel rustig stapsgewijs op te bouwen. Als het middel weer gestopt wordt, moet het ook weer stapsgewijs afgebouwd worden. Het effect van een SSRI wordt in de loop van een aantal weken merkbaar.
Inmiddels wordt steeds duidelijker dat mensen met post-COVID klachten gevoeliger kunnen zijn voor bijwerkingen. Daarom is het advies: ‘start low, go slow’ wanneer er medicatie wordt voorgeschreven bij mensen met post-COVID, dat geldt ook bij het gebruik van SSRI’s.
Bij patiënten met orthostatische klachten (zoals bijvoorbeeld posturaal orthostatisch tachycardiesyndroom – POTS) kunnen SSRI’s een verergering van de klachten veroorzaken. Dit effect is bij sommige SSRI’s sterker dan bij andere.
Een SSRI moet worden voorgeschreven door een arts, bijvoorbeeld een huisarts of psychiater. Eventueel kan de (huis)arts over de toepassing bij post-COVID klachten overleggen met een van de medisch adviseurs van C-support. Neem contact op via Contact – C-support.
* Offlabel gebruik is het voorschrijven van een geneesmiddel voor een aandoening, leeftijdsgroep of manier van toedienen waarvoor het middel niet officieel is geregistreerd. Dit wordt toegepast wanneer er (nog) geen geregistreerde behandeling beschikbaar is, zoals bij post-COVID. Wel brengt dit mogelijke risico’s met zich mee omdat de werkzaamheid en veiligheid niet voor die specifieke toepassing zijn beoordeeld. Offlabel gebruik is alleen toegestaan als de arts de patiënt goed informeert over de risico’s en de patiënt toestemming geeft.
